e-λιμήν dalexo: November 2007

Αργά, πολύ αργά μέσα στη νύχτα, συχνά ταξιδεύω μακριά, χωρίς ποτέ να εγκαταλείπω το γραφείο μου.

Όσο πιο σκοτεινό το δωμάτιο, τόσο πιο εύκολα αποδρά η σκέψη μέσα από τις γρίλιες του παραθύρου και περιφέρεται απτόητη σε όλα εκείνα τα μέρη που από καιρό έχουν περάσει στη λίστα του «πριν να …πρέπει να…». Οι χάρτες μια χεριά πίσω μου, στη γωνία της βιβλιοθήκης και δίπλα τους το Ocean Passages of the World, με τους διακριτικούς σελιδοδείκτες να κρύβουν από τα «αδιάκριτα» και ενίοτε ανήσυχα αλλά πάντα συγκαταβατικά συζυγικά μάτια τις νέες μαγικές πορείες και τα ορόσημα: «Notes and Cautions: Rounding Cabo de Hornos..!» Διαβάζω και ξαναδιαβάζω πορείες, οδηγίες, υπομνήματα για κινδύνους, υπολογίζω αποστάσεις και κρατάω σημειώσεις. Με μέση ωριαία έξι κόμβων, το όνειρο φαντάζει πολύ μακρινό. Φτάνοντας τους δέκα από το Βράχο του Γιβραλτάρ μέχρι τη Recife στη Βραζιλία είναι μόλις 312 ώρες, ακριβώς 13 μέρες, ιδανική διαδρομή για προληπτικούς, ακριβώς στη μέση της απόστασης μέχρι τα Στενά του Μαγγελάνου, άλλα 3.130 μίλια νοτιότερα. Το γεωγραφικό κέντρο βάρος ενός ονείρου, που προσεγγίζεται άλλοτε με ένα γρήγορο open 60 και άλλοτε με ένα πιο φιλικό, αλουμινένιο ketch με cutter αρματωσιά, διπλά τιμόνια και αναδιπλούμενη καρίνα, ιδανικό για να αγκυροβολεί στους απόμακρους όρμους της Παταγονίας.

Βλέπετε, δεν υπάρχει ένα θαλασσινό Kama Sutra που να υπαγορεύει συγκεκριμένες τεχνικές και τρόπους απόλαυσης του υγρού στοιχείου.

Έτσι, ο καθένας είναι απολύτως ελεύθερος να αυτοσχεδιάζει στην πράξη αλλά και στη φαντασία. Να αναζητεί το σκάφος και το ταξίδι που βιωματικά και ουσιαστικά του ταιριάζει και όχι αυτό που κοινωνικά του επιβάλλεται. Η κοινωνία είναι αυτή που, με την αλληλέγγυα συσσώρευση υποχρεώσεων και επιταγών, χαράζει στο άτομο το πρόγραμμα της καθημερινής του ζωής, καταργώντας ή τουλάχιστον δυσχεραίνοντας την επιλογή. Είναι η εμφανώς οριοθετημένη και έντονα φωτισμένη (αν και συνήθως ουδόλως πεφωτισμένη) η γνωστή «πεπατημένη» οδός, η πιο προσπελάσιμη σε σχέση με κάθε άλλης κακοτράχαλη πορεία προς την οποία όμως τείνει η ελεύθερη ή αλλιώς η απροσάρμοστη βούληση. Την «πεπατημένη» άλλωστε σηματοδοτεί και η τροχιοδεικτική αγωγή των νέων και των παίδων. Ας μην λησμονούμε όμως ότι η φυσική ροπή τους προς την απειθαρχία, υποδηλώνει την ύπαρξη άλλων ανεξερεύνητων οδών και αδιάβατων οριζόντων, το άβατον της άσπιλης και αμόλυντης επιθυμίας, έξω από τα όρια της κοινωνικής επιβολής και υπερβολής. Τα παραπάνω αφορούν την ουσία, η οποία στο χώρο της θάλασσας δείχνει ότι σταδιακά χάνεται.

Το σκάφος έχει πλέον ολοκληρώσει την εξέλιξή του με την ολοκληρωτική μεταμόρφωσή του από μέσο απόλαυσης της θάλασσας σε αυτοσκοπό καθώς ο γιγαντισμός του αποξενώνει τους ιδιοκτήτες από τις «πάλαι ποτέ» χαρές της χρήσης, μεγεθύνοντας αφύσικα την χαρά της κτήσης μέσα από το στοιχείο της σύγκρισης. Η αρχιτεκτονική των σκαφών καταδεικνύει ότι η αμεσότητα στην επαφή με το περιβάλλον, το υγρό στοιχείο, τον ήλιο και τον αέρα, η πρωτοβάθμια σχέση, τείνει να καταργηθεί πλήρως καθώς θεωρείται ως συμβιβασμός της άνεσης. Η προσέγγιση του ταξιδιού είναι πλέον οπτική, κινηματογραφική ή καλύτερα τηλεοπτική. Εις βάρος των άλλων αισθήσεων, ο ιδιοκτήτης-κυβερνήτης θεατής μέσα από το προστατευμένο, κλιματιζόμενο πιλοτήριο, καθήμενος στα αναπαυτικά δερμάτινα καθίσματα απολαμβάνει τις κινούμενες εικόνες του τοπίου, χωρίς να ακούει τον παφλασμό των κυμάτων, χωρίς να οσφραίνεται το ιώδιο, χωρίς να τον διαπερνάει ο καυτός ήλιος, χωρίς να ανακατεύει τα μαλλιά του το μελτέμι. Η διαδρομή εξελίσσεται ερήμην του. Συνήθως δε αρκείται σε επαναλήψεις : «Καλαμάκι – Πόρος - Καλαμάκι», «Λαύριο-Τζιά-Λαύριο» αποστερούμενος και τη χαρά της εξερεύνησης ή του βραδινού ονείρου. Το ταξίδι χάνεται σταδιακά ως έννοια, ως χρόνος και τρόπος απόλαυσης, ενδεχομένως να δημιουργεί και ένα μικρό άγχος αφού είναι η περίοδος κατά την οποία πλήρωμα και σκάφος είναι απόλυτα εκτεθειμένα στο περιβάλλον, και αντικαθίσταται από τον προορισμό, ο οποίος αποκτά τη μεγαλύτερη βαρύτητα. Είναι και αυτό ίδιον της εποχής μας, όπου ο τελικός σκοπός εξυψώνεται πάνω από όλα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι όλη η σχεδιαστική προσπάθεια στο χώρο των σκαφών γίνεται προκειμένου να βελτιωθεί η ξενοδοχειακή υποδομή. Ομοιάζουμε εν τέλει, σε ένα είδος εξελιγμένης, σε ταχύτητα και υποδομές χελώνας, αφού επιθυμούμε να μεταφέρουμε την οικεία μας, αλλά και τις αστικές μας συνήθειες, ανέσεις και φιλοσοφία σε κάθε γωνιά του πελάγους. Όπως προείπα, και δεν θα το αναιρέσω, ο καθένας μας είναι ελεύθερος να απολαμβάνει τη θάλασσα όπως εκείνος πιστεύει καλύτερα. Εάν όμως υποθέσουμε ότι μέσα από τη θάλασσα αναζητούμε κάτι πιο βαθύ και ενδεχομένως πιο γαλήνιο θεωρώ μια ανάπαυλα από την ασφυκτική πίεση της καθημερινότητας θεωρώ ότι θα πρέπει να σεβαστούμε κάποιες διαδικασίες, μια περιορισμένη, προσωπική ασκητική, όχι εξαντλητική, όμως ικανή για να μπορέσει να σπάσει τους δεσμούς με τον κόσμο της στεριάς. Στην όμορφη, ειδυλλιακή εικόνα ενός γαλήνιου νυχτερινού αγκυροβολίου, σε Κυκλαδίτικο κόλπο, ο υπόκωφος ήχος μιας γεννήτριας, ή ενός Home Cinema είναι πάντα παράταιρος. Η εσχατολογία και η καταστροφολογία των τελευταίων ετών ίσως να είναι υπερβολική. Όμως αυτό που με σιγουριά δείχνει είναι ότι πρέπει να επιστρέψουμε σε έναν απλούστερο και εν γένει ταπεινότερο τρόπο ζωής εάν θέλουμε να αποφύγουμε σημαντικότερες κρίσεις.

Ποιο καλύτερο σημείο να ξεκινήσει κανείς κάτι τέτοιο από τη μέση του πελάγους...

Θάνος Ανδρόνικος - Yachts Motor&Sailing